Skip to main content

Frálík dokumentarisma

Takk Uni Leitisstein Hansen, Eyðun Müller Thomsen og Kringvarp Føroya fyri dokumentarfilmin um G! festivalin.
Hendan søgan er serstøk, og her eru anekdotir í hópatali at tríva í. Eg kann lítið ætla, at tit ofta hava bitið tenninar saman, krympað tærnar og sagt ‘kill your darlings,’ og helst eru eisini fleiri, ið spyrja, hví var hatta ikki við ella hitt. Her eru so nógvir skattir skaptir hesi 16 árini festivalurin hevur livið, so skjótt kundi alt druknað í nostalgi og kompromium. Í røttum G! anda megnar dokumentarurin tó at halda fast í eini beinharðari linju, sum er væl tilrættarløgd frammanundan, og ikki stýrd av tí, sum av tilvild rekur framvið linsuni. Frálíkt at síggja og við tónleikinum í fokus.
Eg minnist væl løtuna í juli 2002, tá man fór á hin fyrsta G!festivalin. Serliga minnist eg atgongumerkjasøluna. Mítt fyrsta upplivilsi á G! Eingin forsøla, netsøla, kortterminalur ella tílíkt. Við innkrevjingartaskunum hjá GÍ stóðu brøðurnir Ólavur og Tórfinnur og seldu bilettir. Teir fluttu seg tó skjótt frá innkrevjingini upp á pallin og haðani víðari á teirra listaleið innan ávíkavist tónleik og film, har teir virka í dag.
Dokumentarurin fangar essensin á G! ómetaliga væl. Samrøðan við Jón Tyril, sum er ein meistari at seta orð á, var væl sett saman við restini; brotini har man fylgdi vælvaldum og umboðandi gestum, bygdafólki og fyriskiparum somuleiðis og so allur tónleikurin kryddaður við svimjing, siglitúri, guðstænastu, heimakonsert v.m.. Ein heild, sum lýsir søguna, endamálið og innihaldið á hesum slóðbrótandi festivali sera væl.
Kompositiónin í trimum pørtum var eisini frálík og skiftini inni í teimum trimum pørtunum riggaðu væl. Tað var líkasum, at man eftir annan part (hósdag og fríggjadag) var eitt sindur troyttur av at hyggja. Júst sum á G! Men so spakuliga byggist upp til hæddarpunktið. Leygarkvøldið. Og akkurát hetta var kenslan, tá fyrst Alphaville á Sandinum og síðani Danny and the Veetos endaðu á Spæliplássinum í ár. Bæði í veruleika og filmi. At filmurin so leiðir okkum inn í hjartað handan tjøldini, har høvuðsfyriskipararnir staðfesta eitt yvirskot og helst gleða seg mest av øllum at sleppa í song eftir fleiri svøvnleysar dagar og nætur, setur tað heila í perspektiv.
Eingin tilvild, men dokumentarisma bygd á kunnleika, innliving og professionalismu. Frálíkt.
Tilvild ella ei. Heitið á filminum og veðrið á frumframførsludegnum kunnu vit so øll tyggja upp á eina løtu, meðan við bíða eftir Rag'n'Bone Man og hansara Human.

Comments

Popular posts from this blog

Ein føroysk dystopi

  Í summar kom út bókin Dreymsótt eftir Rakel Helmsdal, og lat tað vera sagt alt fyri eitt, at tað var ein fragd at lesa skaldsøguna . Dreymsótt er ein óunnilig  frásøgn úr framtíðini, ein sokallað dystopi ella marruskaldsøga. Í onkrum av heimsins pørtum er bókin kanska meira veruleikakend enn í øðrum, men í Føroyum eru hendingarnar tíbetur dystopiskar enn.   Evnini, sum høvundurin viðger, eru, eins og vanligt er í slíkum skaldsøgum, í stóran mun politiskt tengd. Ein forsøgn um, hvat kann hendan, um vit halda fram sum nú, og harvið ein harður kritikkur av dagsins samfelag.   Tráanin eftir óavmarkaðum valdi, møguleikarnir tøknin gevur slíkari tráan og langtíðaravleiðingarnar, ið maktgirnd hevur fyri fólk og samfelag, eru millum hesi evni. Frælsi mótvegis ófrælsi er gjøgnumgangandi temað í bókini. Bókin tekur støði í dagsins avbjóðingum og spurningum og málar eina døkka framtíð, um vit kritikkleyst góðtaka tíðarinnar rák.   Tá tú lesur eina slíka spenningsskaldsøgu   úr enda

Ein væleydnað debut

Fyri sløkum ári síðan kom út fyrsta skaldsøgan eftir Jón Thorsteinsson. Skaldsøgan nevnist Tám, og talan er um eina áhugaverda og væleydnaða debut, sum eg vóni hevur givið høvundanum hug at skriva fleiri. Áður hevur Jón skrivað stuttsøgusøvnini Søgur úr býnum og Hult og dult við áhugaverdum og góðum stuttsøgum. Skaldsøgan er søgan um Bartal og Anju, sum  finna saman. Vit fylgja tveimum paralellum søgugongdum, og skapa hesar spenningin í søguni. Bygnaðurin er greiður, og sum lesari villist tú ongantíð.  Bókin Tám er ein realistisk samtíðarskaldsøga, sum fer fram í Tórshavn. Temað er trúfesti og fals millum vinir, millum ættarlið, millum kyn og millum samfelag og einstakling. Skaldsøgan lýsir og viðger nútíðarrák í føroyska samfelagnum. Bústaðartrupulleikin, rúsevnishandil, politiskt spinn, útlendsk arbeiðsmegi, hjúnarskilnaður, mentanarmunir og støðan sum einligur forsyrgjari eru millum evnini. Høvuðsleikararnir liva eitt vanligt lív í høvuðsstaðnum, og í teirra gerandisdag er

Ódnartøk í Kongshøll

Fyrr í dag var úrslitið av verkætlanini Ravnur lagt fram, og úrslitið er einastandandi. Hetta er ein sonn stórhending í føroyskari málmenning. Eftir tiltakið var boðið til ein lættari bita, og øll tóktust samd um úrslitið av verkætlanini, og at nú er at liggja á takinum og taka næsta stigið, og skipa føroyska máltøkni í eina eind ella samstarv, ið er áhaldandi og varandi. Eldsálin handan hetta frambrotið eins og frambrotið við føroysku taldutaluni í síni tíð, leiðarin á Sjóndeplinum, Karin Kass, beyð vælkomin, áðrenn landsstýrismaðurin í mentamálum, Jenis av Rana, fekk orðið. Hann legði ikki fingrarnar í millum, tá hann umrøddi týdningin av málmenning okkara og máltøkni. Um stig nú verða tikin í Mentamálaráðnum til víðari menning ella ikki, nevndi hann tó einki ítøkiligt um. Eftir Jenis var sjálv framløgan av verkætlanini. Fyrstur var Peter Juel Henrichsen, verkætlanarleiðari, ið greiddi frá alment um talukennarar og tilgongdina í hesi verkætlanini. Peter Juel er útbúgvin innan bæð